Μιμητισμός: διαφοροποίηση από τον εαυτό μας - και κάποιες πολιτικές προεκτάσεις (Στον κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΜΥΡΑΤ, που πιστεύει ότι η θεατρική πράξη είναι διδασκαλία)
«Και φρόντισε να έχεις τη δική σου χαρά και λύπη. Τον δικό σου εαυτό. Είσαι ένα ξεχωριστό παιδί της φύσης. Ακόμα κι αν είσαι κοντός κι αμαθής και τίποτε στον κόσμο δεν έχεις, έχεις όμως το δικαίωμα να βρίσκεσαι εδώ. Έχεις και συ τη δική σον ιστορία».
Αυτά τα λόγια, δείγμα ενός ανώτερου πνεύματος, περιέχονται σε μια επιγραφή, που βρέθηκε σε μια εκκλησία στη Βαλτιμόρη και χρονολογείται από τα μέσα του 17ου αιώνα. Ο συγγραφέας της ήθελε με αυτή να εξάρει το αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου να είναι ο εαυτός του, να αισθάνεται μ' έναν τρόπο προσωπικό, να ενεργεί ως αυτοδύναμη προσωπικότητα και να μη νιώθει μειονεκτικά γι' αυτό που είναι, ό,τι κι αν είναι. Όποιος δε θέλει να είναι ο εαυτός του, δεν είναι τίποτε.
Είναι, λοιπόν, πρώτο χρέος προς τον εαυτό μας να είμαστε ο εαυτός μας, να ξεχωρίζουμε από τους άλλους, να λειτουργούμε ως αυθύπαρκτες οντότητες, να μη μας αντιπροσωπεύει η λέξη «μάζα». Κάθε άνθρωπος έχει δικαίωμα να δημιουργήσει τη δική του προσωπικότητα, ένα δικό του «στυλ» ζωής, που αν δεν τον διαφοροποιεί αισθητά από τους άλλους, δεν τον υποβιβάζει τουλάχιστον στο επίπεδο του μίμου. Κι είναι αναγκαίο εδώ να τονιστεί πως υπάρχει τεράστια διαφορά ανάμεσα στη μίμηση και στο μιμητισμό. Η μίμηση είναι κάτι το φυσικό και συχνά αναγκαίο και επιβεβλημένο. Ο μιμητισμός εκφράζει μια νοσηρή τάση αυτοϋποτίμησης, που ξεπερνιέται με τη διαρκή μίμηση του ξένου. Είναι μια εκούσια υποκατάσταση του εαυτού μας από το ξένο. Μορφή μιμητισμού είναι και η ξενομανία, που εκφράζει τη ρηχή μίμηση του ξενικού με ταυτόχρονη υποτίμηση του ξενικού, με σκοπό την αυτοπροβολή.
Θα ήταν δύσκολο να φανταστούμε τη ζωή χωρίς μίμηση. Μπορούμε όμως να τη φανταστούμε χωρίς ξενομανίες και μιμητισμούς. Όσο κι αν η ζωή του μεμονωμένου ανθρώπου είναι ένας ελάχιστος ψίθυρος στο μεγάλο ρολόι των αιώνων, όμως αρκεί για να τον αναδείξει σε μια ξεχωριστή προσωπικότητα, να του δώσει μια δική του θέση στην κοινωνία, μακριά από κοινοτοπίες κι επαναλήψεις. Σε μια εποχή που κάποια συστήματα προωθούν σε παγκόσμια κλίμακα την τυποποίηση και την ομοιοποίηση, την κατεδάφιση των εθνικών ιδιομορφιών και την προβολή της πολυχρωμίας των πολυεθνικών εταιριών, είναι αναγκαίο κάθε συνειδητοποιημένος άνθρωπος να διαφοροποιήσει τις σκέψεις και τις αντιδράσεις του από τα κοινά πρότυπα με τις ευγενοφανείς επιδιώξεις, από τα κοινωνικής δήθεν ωφελείας οράματα κι από την κονσερβοποιημένη προσωπικότητα, της οποίας η ημερομηνία χρήσης έχει περάσει.
Πάντοτε ο άνθρωπος είχε την τάση για μίμηση. Ίσως μάλιστα στην τάση αυτή να υπάρχει το ένζυμο του εξανθρωπισμού του. Σήμερα, όμως, η μίμηση του επιβάλλεται από συστήματα που προωθούν τον απανθρωπισμό του, την αποκόλληση από τον εαυτό του. Κι είναι σοβαρός κίνδυνος να υποτάσσεται ο άνθρωπος σε πρότυπα και μάλιστα όταν αυτά δεν ταιριάζουν στο χαρακτήρα, τις συνθήκες ζωής, στο δικό του τρόπο σκέψης κι έκφρασης.
Ο μιμητισμός μεταφέρει τον άνθρωπο σε μια κατάσταση δουλείας. Υποβιβάζει τη σκέψη, την κρίση, την επιλεκτικότητά του, με μια λέξη όλη την προσωπικότητά του. Γίνεται μια μαριονέτα στα χέρια αυτών που προωθούν το κλίμα της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας σχετικά με την αξία της δικής του προσωπικότητας, πράγμα που τον ωθεί